De top 5 van ongelukken met kinderen
De top 5 van ongelukken met kinderen
Wist je dat de meeste ongelukken (in groot en klein formaat) met kinderen in en rondom huis plaatsvinden? Per dag belanden er in Nederland gemiddeld 110 kinderen op de spoedeisende hulp. Dat is behoorlijk schrikken.
Een ongeluk(je) zit nou eenmaal in een klein hoekje, zeker waar het kinderen betreft. Want kinderen zijn nou eenmaal avontuurlijk en onderzoekend, vaak nog heerlijk zorgeloos, impulsief, soms wat ongecontroleerd en sneller dan het geluid. Ook jij als ouder zal je dan ook moeten voorbereiden op op zijn minst één bezoekje aan de Spoedeisende Hulp. Sommige risico’s kun je echt wel indammen en bepaald gevaar kun je voor zijn, maar al is je woning zogenaamd 100% kidsproof en heb je ogen in je achterhoofd, dan nog kun je een ongeluk(je) niet altijd voorkomen. Het blijft toch vaak een kwestie van één keer knipperen en dan…
Wat zijn nou de meest voorkomende ongelukken? En belangrijker nog: wat kun je doen om erger te voorkomen?
We hebben een Top 5 van de meest voorkomende ongelukken in en rondom huis opgeschreven (in willekeurige volgorde) en vertellen erbij welke Eerste Hulp je als ouder kunt toepassen. NB: deze tips komen allemaal van gecertificeerde EHBO-docenten!
1. VALLEN
Een glippertje van de trap, een omrol van de commode, het bed of de bank, in plaats van op het trampoline-net op de grond ernaast landen… dit soort ongelukjes zijn zo gebeurd. Heeft je kind een goede val gemaakt, dan is het belangrijkste wat we je mee kunnen geven: verplaats nooit, maar dan ook nóóit, een gewond kind. Je kind moet uit zichzelf kunnen opstaan. Dat klinkt misschien raar en druist tegen je gevoel in, maar als je kind een goede smak heeft gemaakt, is het onmogelijk om te zien of hij misschien inwendig letsel heeft. Je kind verplaatsen kan dat eventuele letsel alleen maar erger maken. Dus hoe moeilijk het ook is, laat je kind liggen en uit zichzelf opstaan. Mocht je bang zijn dat hij op zo’n moment denkt dat je een ontaarde moeder of vader bent, leg hem dan uit waarom je hem niet meteen helpt en een dikke knuffel geeft (dan kan hij dat in ieder geval niet tegen je gebruiken als hij later gaat puberen). Is je kindje te jong om uit zichzelf op te staan (omdat hij nog niet kán staan), dan is een bezoekje aan de huisarts áltijd de moeite waard.
Is je kind hard op zijn hoofd gevallen, controleer dan of hij bij bewustzijn is en nog alert reageert. Is hij niet alert, misselijk, verward, suf of moet hij overgeven, dan is het verstandig om je huisarts te bellen. Dan kan het namelijk zijn dat hij een hersenschudding heeft. Niet onbelangrijk: moet je kind braken en ligt hij nog op zijn rug, dan is het van belang om hem op zijn zij te draaien. Zo kan hij zich in ieder geval niet verslikken in zijn eigen braaksel. Als je kind echt heel suf is of zijn bewustzijn verliest, bel dan meteen 112. Maar ook tot 24 uur na de – misschien niet eens zo harde – val moet je nog alert blijven op de bovenstaande symptomen. Is er namelijk sprake van hersenletsel, dan hoeft dat niet meteen zichtbaar te zijn, maar is het wel belangrijk dat een arts je kind goed beoordeelt.
Heb je het vermoeden van een botbreuk (doordat je kind veel pijn heeft en bijvoorbeeld zijn arm of been bijna niet kan bewegen, je ziet dat hij met zijn ene hand de andere pols ondersteunt, er is een zwelling zichtbaar, of er staat een bepaald lichaamsdeel in een rare stand), dan zul je eerst langs je huisarts moeten. Die kan je indien hij of zij dat nodig vindt doorsturen naar het ziekenhuis voor een foto of specialistische hulp. Zorg in ieder geval dat je kind zijn gebroken lichaamsdeel zo min mogelijk beweegt.
Of er kan sprake zijn van een kneuzing, dan wel verstuiking. Geen enkel plekje van het lichaam kan aan een kneuzing ontkomen, en kneuzingen komen in alle soorten en maten: van een blauwe plek tot een enorme zwelling. Verstuikingen komen vaak voor bij de enkel, de pols en bij de knie. Hoe herken je het? Je kind huilt en heeft pijn. De pijnlijke plek is opgezwollen en wordt (soms later pas) een blauwe plek. Bewegen doet pijn maar lukt wel, hoewel niet van harte. Wat te doen? Koel de pijnlijke plek met een koud (maar niet te koud) nat washandje, een ijspakking, ijsblokjes, of diepvrieserwten in een zak of (thee)doek. Koel nooit langer dan twintig minuten en herhaal dit een paar keer per dag. Zorg dat de pijnlijke plek/kneuzing/verstuiking hoog ligt en laat hem – al gaat het niet van harte – bijvoorbeeld rustig rondjes draaien met zijn pijnlijke enkel of pols.
Ga bij twijfel altijd langs je huisarts. Heeft je kind heel veel pijn, is de zwelling toch wel ernstig of kan je kind de pijnlijke plek of dat gedeelte van zijn lichaam niet bewegen, bel dan sowieso je huisarts.
2. VERBRANDING
Een verse kop thee of koffie die binnen handbereik van je kind staat (en vergis je niet: de armen van een kind zijn langer dan je denkt), je dochter die wil helpen bij het koken, je zoon die stiekem een fikkie stookt in de buitenlucht… En o ja, vergeet het sap van de reuzenberenklauw niet of die giftige stof die op de huid van je kind terechtkomt en zo een brandwond veroorzaakt. Brandwonden bij kinderen zijn helaas zo opgelopen.
Wat te doen? Het eerste wat je moet doen bij de behandeling van een brandwond is koelen. Koelen doe je met lauw kraanwater, zodat je kind niet onderkoeld raakt. Ook voelt dat comfortabeler aan en kan hij het daardoor langer volhouden. Je moet minimaal (!) tien minuten koelen. Stop je met koelen, dan warmt het weefsel weer op en neemt de pijn weer toe. Bovendien wil je vooral ook de huid onder de bovenste huidlaag koelen, en daarom is die duur zo van belang. Hou je kind zo vast dat hij zelf niet aan zijn brandwonden kan komen, want dan ontstaat er het gevaar van infectie of beschadiging van de wond. Koud water of ijspakkingen worden afgeraden. Trek kleren die zeer waarschijnlijk aan zijn huid vastgeplakt zitten nooit zomaar uit. Knip voorzichtig de kleding rondom zijn verbrande huid los nadat je je kind met kleding en al onder een lauwe douche hebt gezet. Heb je de kleding weg kunnen knippen, spoel zijn huid dan opnieuw na onder de lauwe kraan.
Wat brandwonden betreft (van heftige maar ook van minder heftige aard) ben je zeer zeker geen aansteller als je meteen de huisarts belt (of 112 indien ernstig).
3. VERGIFTIGING
Giftige schoonmaakproducten als wc‑eend, algenverdelger, antischimmelspray of wasmiddel zien er kleurrijk uit en nodigen uit tot drinken. En die zogenaamde kindveilige doppen zijn heus niet veilig genoeg. Geef een kind wat tijd en ze zullen de dop gewoon weten te verwijderen.
Heeft jouw kind een slokje gif niet kunnen weerstaan, wat doe je dan? We raden aan om sowieso de Gifwijzer te kopen (te bestellen op www.gifwijzer.nl). Zorg dat deze binnen handbereik is en altijd op een vaste plek ligt of hangt. Je kunt ook de Gifwijzer‑app downloaden (eveneens te vinden op www.gifwijzer.nl). Heb je geen Gifwijzer, dan kun je in het geval van een vergiftiging het beste zo spoedig mogelijk je huisarts of 112 bellen. Doe zelf niets. Geef je kind bijvoorbeeld geen water om het ingenomen spul weg te spoelen. Als hij zeep heeft gegeten kan dat namelijk alleen maar meer schade aanrichten. Een grote fabel is dat melk drinken goed zou zijn, omdat melk zou neutraliseren, maar dat is dus niet het geval. Geef helemaal niets te drinken! En laat je kind ook niet overgeven, want ook dat kan in sommige gevallen alleen maar meer schade aanrichten. Raadpleeg dus allereerst de Gifwijzer en bel direct je huisarts of 112.
4. VERSTIKKING
Soms kauwen kinderen niet goed of ongecontroleerd, waardoor er onbedoeld een te groot stuk eten in hun keel blijft vastzitten. Maar niet alleen boterhammen of een stuk wortel kunnen onverhoopt blijven steken, ook hardere, niet eetbare voorwerpen. En vooral kleintjes ‘voelen’ met hun mond, dus er kan nog wel eens wat per ongeluk in de keel verdwijnen. Wanneer je kind de blokkade niet zelf kan ophoesten kan het zijn dat hij in paniek raakt. Hij kan blauw-paars aanlopen en heel soms kan de verstikking zo ernstig zijn dat je kind buiten bewustzijn raakt. Doodeng voor hem, maar ook voor jou als ouder om te moeten aanzien. Als je zoiets meemaakt, moet je direct actie ondernemen!
Wat te doen?
- Rustig blijven. Dat is misschien makkelijker gezegd dan gedaan, maar het is nu even cruciaal.
- Probeer je kind te laten hoesten. Is hij nog te klein om dat te begrijpen? Leg hem dan met zijn buik op je knie of op een andere harde ondergrond, maar zorg er daarbij voor dat zijn hoofd altijd lager komt te liggen dan de rest van zijn lijf. Met een vlakke hand geef je dan maximaal vijf keer een harde klap tussen zijn schouderbladen. Vaak schiet de blokkade dan los, en doordat je zijn hoofd naar beneden houdt, zal het in zijn mond terechtkomen in plaats van verder zijn luchtpijp in te schieten. Is je kind al wat groter of zwaarder? Ga dan achter hem zitten of staan, hou met je ene hand zijn borstkas tegen en geef met de muis van je andere hand maximaal vijf slagen tussen zijn schouderbladen. Ook dan zal de blokkade hopelijk losschieten.
- Ga in ieder geval nooit met je vingers in zijn keel, want dan duw je de blokkade juist verder.
- Wanneer je toch in paniek raakt, bel dan uit voorzorg meteen 112 en probeer in de tussentijd met je kind in je armen en zijn hoofd zo veel mogelijk naar beneden hulp van buitenaf te vragen. Als het moet, hou dan letterlijk iemand op straat aan.
De grootste boosdoeners wat bij verstikkingsongelukken zijn: stuiterballen, dopjes, ballonnen, muntjes, cherrytomaten en druiven (of ander voedsel in die vorm), maar ook knakworsten, popcorn, knopen of schelpen. Maar ook rondslingerende barbieschoentjes, legoblokjes of andere tierelantijntjes doen het goed bij vooral baby’s en nieuwsgierige peuters.
5. VERDRINKING
Is er water in de buurt (een vijver in de tuin, een meertje in de buurt), verlies je kind dan niet uit het oog, nog geen seconde. Laat hem ook nooit alleen in bad zitten (zelfs niet voor vijf seconden, ook niet in een bad gevuld met slechts 5 cm waterdiepte). Een ongeluk zit nou eenmaal in een klein hoekje, en kinderen zijn razendsnel. Daar komt bovenop dat verdrinking binnen een paar seconden gebeurt en dat het ook nog eens geluidloos verloopt. Mocht je kind in het meest heftige geval inderdaad dreigen te verdrinken, breng hem dan zo horizontaal mogelijk aan kant. Bel meteen 112, en laat de centralist je verder begeleiden, bijvoorbeeld bij het reanimeren.
Als je kind een flinke hoeveelheid water in zijn luchtpijp heeft gekregen, bijvoorbeeld doordat hij een tijdje onvrijwillig onder water is geweest of zelfs dreigde te verdrinken maar gelukkig op tijd gered kon worden, dan is het van groot belang om toch met hem naar het ziekenhuis te gaan. Dit kan namelijk secundaire verdrinking tot gevolg hebben. Dat houdt in dat water dat in zijn longen terecht is gekomen de longen zal irriteren, waardoor je kind ademhalingsproblemen krijgt of zelfs onmogelijk nog zuurstof kan binnenkrijgen. Dit hoeft niet per se meteen duidelijk te worden, het kan zelfs tot wel 72 uur duren voordat de symptomen van secundaire verdrinking opspelen.
Waar moet je dan op letten als je kind een keer te vaak kopje onder is gegaan en daarbij naar adem heeft moeten snakken of zelfs wat water heeft opgehoest?
- Moet hij de hele tijd hevig hoesten?
- Lijkt hij extreem vermoeid?
- Heeft hij problemen met ademen?
- Heb je het idee dat zijn hersenen niet meer ‘normaal’ functioneren? Denk aan moeilijk kunnen praten, zwalken of ander raar gedrag dat je niet van je kind gewend bent.
Ga bij het eerste symptoom dat je opvalt meteen naar het ziekenhuis. Vaak loopt het met een sisser af, maar je doet er verstandig aan om dit niet te onderschatten en dus actie te ondernemen.
Sowieso willen we je op het hart drukken dat je bij twijfel vooral níét moet nalaten je huisarts of 112 te bellen. Ook bij kleine ongelukjes die achteraf misschien eenvoudig thuis verzorgd hadden kunnen worden. Liever een paar bezoekjes te veel dan één te weinig…
Meer lezen over lichamelijke kinderkwalen, (kinder)ziekten, ongelukjes of ongelukken die jouw kindje kunnen treffen? Dan is BUSKRUIT met EHBO een must have. Lees er meer over in deze link.
Of beter nog, doe de BUSKRUIT met EHBO-workshop (begeleid door gecertificeerde docenten van de Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO)! Meer weten? Check dan deze link.
