Redactie EHBO 4 apr 2019

Schaaf-, snij- of krabwondjes en splinters: hoe behandel je ze GOED?

Doe‑het‑zelfwondjes: kleine schaaf-, snij- of krabwondjes en splinters. Ze hebben allemaal zo hun eigen behandelwijze. KNV EHBO vertelt je hoe je ze het best kunt behandelen en verzorgen.

Huis-tuin-en-keukenwonden

Gelukkig is het niet nodig om voor ieder wondje naar je huisarts of het ziekenhuis te racen. De meeste huis-tuin-en-keukenwonden die kinderen oplopen kunnen ook gewoon thuis behandeld worden. Heeft je kind een sliding over een betonnen oppervlak gemaakt, een aanvaring gehad met een schaar of de klauwen van een vriendje, of kon hij zoals zoveel kinderen het ‘aai mij’‑gehalte van een houten plank niet weerstaan, dan moet je het volgende doen…

Schaafwond

In het geval van een schaafwond, die oppervlakkig op de huid ligt en vaak met wat zand of steentjes is gevuld, kun je het beste de wond schoonspoelen met lauw kraanwater zodat je eventuele ziekteveroorzakers wegspoelt. Dep de wond droog met een zacht, schoon doekje en dek hem niet af met een pleister of verband. Tenzij zijn wond tegen kleding gaat schuren of als je bang bent dat er kleren aan zullen blijven kleven. In dat geval moet je hem wel even afdekken met een niet-klevend verbandje (met de nadruk op ‘niet-klevend’, anders heeft het nog niet het gewenste effect…).

Snijwond

In het geval van een snijwond (denk bijvoorbeeld ook aan die venijnige randjes papier als je kind net lekker aan het knutselen is) is er vaak sprake van een diepere wond. En dus wat meer bloedverlies. Ook deze wond moet uitgespoeld worden, maar deze kun je juist beter wel met een pleister afdekken of met een steriel gaasverband verbinden. Is de wond groter dan 1 cm en wijken de wondranden van elkaar, dan bloedt het vaak nog heftiger. Spoelen onder de kraan is dan in principe niet nodig. Het bloeden heeft dan namelijk al het vuil al verwijderd. Gebruik vervolgens hechtstrips om de wondranden weer stevig naar elkaar toe te trekken. Dan houdt het bloeden op en kan de wond mooi genezen.

Hoe leg je een hechtstrip aan bij je kind?

Plak het uiteinde van de strip aan de ene kant van zijn wond en hou hem met een vinger op de juiste plaats.
Trek voorzichtig aan de strip zodat de wondranden tegen elkaar aan gedrukt worden.
Plak het andere uiteinde van de strip aan de overzijde van zijn wond.
Moeten er meerdere hechtstrips geplaatst worden omdat zijn wond best groot is, laat dan telkens een paar millimeter tussen de strips zitten. Zoals je ze in de verpakking aantreft, zitten ze op de goede afstand van elkaar. Je kunt ze dus ook in één keer goed aanbrengen.
Maak op het laatst zijn huid schoon en dek de hechtstrips voor de zekerheid af met een steriel gaasje.

Trouwens, hechtstrips zijn gewoon te koop bij de drogist of apotheek.

Krabwond

Kinderen mogen nog weleens met hun klauwtjes uithalen naar elkaar, met als gevolg een . Zeker als de nageltjes al een tijdje niet goed zijn bijgehouden. Geen reden voor paniek. Spoel de wond uit met kraanwater en laat hem verder lekker aan de lucht genezen.

Splinter

In het geval van een splinter… Zit de splinter op een makkelijk plek en zie je een grijpbaar puntje, maak zijn huid dan week door het lichaamsdeel waar de splinter zit even onder de warme kraan te houden. Zo kun je de splinter er makkelijk uit halen. Je kunt dit het beste doen met een gesteriliseerde pincet (hou de pincet even in een vlammetje of kook hem uit in water – laat hem wel altijd even afkoelen!). Pak de splinter zo dicht mogelijk bij zijn huid en probeer hem eruit te trekken. Als het gaat bloeden is dat alleen maar goed, want zo stroomt de achtergebleven viezigheid eruit. Toch is het verstandig om na het verwijderen van de splinter zijn huid even te ontsmetten. Ga overigens niet met een naald zitten pulken, want daarmee maak je het vaak alleen maar erger. Heeft je kind er geen last van, dan kun je ook wachten tot de splinter er vanzelf uit groeit. Let op: dit kan alleen bij houten splinters. Heeft je kind een glas- of metaalsplinter, dan moet je even naar je huisarts. Die splinters kunnen namelijk gaan dwalen door zijn lichaam!

Belangrijke weetjes

Heb je geen schoon water bij de hand maar wel een huidontsmettingsmiddel, dan kun je dat natuurlijk ook gebruiken. Maar het beste is toch echt ergens een kraan met schoon water op te zoeken. Gebruik in ieder geval niet het water uit je waterflesje. Daar heb je zelf namelijk bacillen aan toegevoegd tijdens het drinken
Wist je trouwens dat bloeden een functie heeft? Als er bloed uit een wond stroomt (dat klinkt heftiger dan we bedoelen, maar je begrijpt vast wat we proberen te zeggen) worden er ziektekiemen afgevoerd.
Is het overbodig om te zeggen dat je nooit met je vingers of andere bacterierijke dingen in een wondje moet gaan zitten wroeten? Maak bij het schoonmaken van de wond gebruik van stromend kraanwater, en raak hem alleen aan met steriel verband, of als het echt niet anders kan met een schone (met de nadruk op ‘schone’!) (thee)doek.
Wist je dat je een pleister eigenlijk minimaal één keer per dag moet vervangen? Heb je een beetje een leuk modelletje in huis met een gezellige print erop, dan zal dat niet al te veel gedoe opleveren bij je kind.

Wanneer ga je met een wond naar de huisarts, het ziekenhuis of bel je 112?

Helaas zijn niet alle wonden zelf te behandelen. Sommige vragen toch echt om een bezoekje aan een arts. Zelf voor dokter spelen houdt op wanneer…

… een splinter afbreekt of als hij op een onmogelijke plek zit (onder zijn nagel), of als de wond rondom de (al dan niet verwijderde) splinter gaat ontsteken (i.g.v. rode huid rood of pus).
… je kind als gevolg van iets scherps een winkelhaak in zijn huid heeft of als er een velletje van zijn huid tussen zijn rits is blijven steken.
… een wond een groot oppervlak heeft en hard of lang blijft bloeden. De richtlijn is dat er binnen zes uur gehecht, geniet of gelijmd moet worden (niet zelf aan de slag gaan met naald en draad, nietmachine of Bison Kit hè? Door een arts, bedoelen we).
… er een diepe wond in zijn hoofd, hals, borst of buik zit.
… er organen uit de wond puilen. Misschien een beetje overbodig om te zeggen, maar in dit geval bel je maar beter meteen 112. Probeer zijn organen, mocht je die behoefte al hebben, in ieder geval niet terug te duwen, maar dek ze zo schoon mogelijk af (denk aan een schone theedoek) en maak deze ‘bedekking’ nat met schoon water: een must voor organen.
… iets of iemand je kind heeft gebeten, zeker als de tanden dwars door zijn huid heen zijn gegaan. Dit zijn vaak wat rafelige, slordig uitziende wonden en die moeten goed behandeld worden. Eerst en vooral is het belangrijk zijn wond schoon te maken met kraanwater. Bel meteen je huisarts, want er ligt infectiegevaar op de loer en eventueel is een vaccinatie tegen tetanus of hondsdolheid noodzaak.
… het écht tegenzit en er is een stukje lichaamsdeel niet meer daar waar het hoort te zitten, zoals bijvoorbeeld – en je moet er niet aan denken – bij een amputatie. Zorg ervoor dat je dit stukje lichaamsdeel (indien nog vindbaar) in een schoon plastic zakje stopt, en doe dit zakje in een tweede zak met ijs. Met een beetje geluk is het dan weer terug aan te naaien.

BUSKRUIT met EHBO

Dit is slechts een klein stukje uit ons boek BUSKRUIT met EHBO, alles wat je als ouder moet weten over ziekte en pijn, groot of klein. Hierin wordt alles, maar dan ook echt alles besproken dat een kinderlichaam kan treffen: kinderziekten, kinderongemakken of het meer heftige werk… Een must have voor ieder gezin met (jonge) kinderen. Iets voor jou? Koop hem dan bij KNV EHBO of bij Bol.com.

Een must do voor iedere ouder: een kinder-EHBO workshop. Die verzorgt KNV EHBO, zelfs bij jou aan huis, op welk moment van de dag jou het beste uitkomt. Wel zo makkelijk toch, geen excuus meer om een workshop aan je voorbij te laten gaan. Zie hier voor meer informatie.